در خودروهای با موتور احتراق دار از تسمه تایم برای اتصال بین میل سوپاپ و میلنگ استفاده می‌شود. تسمه تایم خودرو از لاستیک با انعطاف پذیری بالا ساخته می‌شود و برای محکم شدن این قطعه از رشته فیبرها استفاده می‌شود. برای جلوگیری از سر خوردن، یک سمت آن به صورت دندانه وار تعبیه شده است. با ما همراه شوید تا با تسمه تایم و دلایل خرابی تسمه تایم بیشتر آشنا شوید.
نحوه عملکرد تسمه تایم بدین صورت است که به دور میلنگ و میل سوپاپ پیچیده شده است که با روشن شدن موتور و چرخیدن میلنگ به حرکت در می‌آید و گشتاور موتور را به میل منتقل میکند.
محل قرار گیری تسمه تایم با توجه مدل‌های مختلف خودرو متفاوت است ولی به صورت معمول در سر سیلندر نصب می‌شود.
وظایف اصلی تسمه تایم چیست؟
از وظایف اصلی تسمه تایم در موتور خودرو به دو مورد بسنده می‌کنیم:
1. با انتقال نیروی گشتاور موتور به میلنگ باعث تنظیم شدن حرکت سوپاپ‌ها می‌شود.
2. با انتقال نیروی میلنگ باعث حرکت میل بادامک می‌شود.
در ماشین‌های باری و خودروهای 6 سیلندر به دلیل شرایط خاص این وسایل، به جای استفاده از تسمه تایم از زنجیر تایم استفاده می‌شود جنس زنجیر تایم از فلز است و به دلیل بالا بودن مقاومت آن و عدم نیاز به تعویض مورد استفاده قرار می‌گیرد و اغلب مانند نمونه دیگر خود دچار خرابی تسمه تایم نمی‌شود و عمر بیشتری نسبت به تسمه تایم دارد.
دلایل خرابی تسمه تایم چیست؟
این قطعه به مرور زمان شامل استهلاک می‌شود و با توجه کیفیت ساخت عمر خرابی و نوع سبک رانندگی تسمه تایم هم متغیر است برای همین منظور بنا بر توصیه مکانیک‌های خودرو بعد از هر 60 هزار کیلومتر کارکرد خودرو بهتر است که تسمه تایم عوض شود تا از پارگی و خرابی تسمه تایم جلوگیری کرد.
پارگی و خرابی تسمه تایم همیشه به دلیل کارکرد زیاد نیست در برخی موارد به دلیل پاره شدن و خرابی تسمه هیدرولیک می‌تواند باعث خرابی تسمه تایم و خروج تسمه از مدار خود شود و پارگی تسمه تایم منجر به عدم عملکرد درست میلنگ سوپاپ‌ها می‌شود و در نهایت باعث کج شدن پیستون و سر سیلندر می‌شود که هزینه زیادی را بر دوش مالک ماشین تحمیل خواهد کرد.
از جمله علائم پارگی و خرابی تسمه تایم می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
عدم توجه به زمان تعویض تسمه تایم
زمان تعویض تسمه تایم خودرو بسته به میزان فعالیت و نوع کارکرد خودرو بستگی دارد که این زمان بر اساس نوع سبک رانندگی افراد نیز متفاوت خواهد بود. اگر از آن دسته رانندگانی هستید که فشار زیادی به خودروی خود وارد می‌کنید بهتر است که همواره تسمه تایم خودروی خود را مورد بررسی قرار دهید تا از خرابی تسمه تایم و خرابی تسمه هیدرولیک خودروی خود مطلع شوید.
به صورت معمول بین 40 تا 100 هزار کیلومتر بسته به نوع استفاده و کارکرد خودرو زمان تعویض متفاوت است برای مثال برای خودروی پراید 85 هزار کیلومتر، برای تندر ال نود 40 هزار کیلومتر، برای رانا و پژو پارس 60 هزار کیلومتر بهتر است که تسمه تایم تعویض گردد. اگر هم از خودرو کم استفاده می‌کنید هر سه سال یکبار تسمه تایم خودرو را تعویض کنید.
به یکباره خاموش شدن خودرو
یکی از دلایل خرابی تسمه تایم به یکباره خاموش شدن خودرو است اگر دو سه تا استارت به ماشین زدید و صدای استارت را شنیدید اما خبری از روشن شدن ماشین نبود در این شرایط از استارت زدن بیش از حد جلوگیری کنید چرا که باعث کج شدن سر پیستون و سیلندر خودرو می‌شود و هزینه گزافی باید برای تراشکاری و… صرف نمایید.
لرزش موتور و افزایش صدای آن در دور کم
یکی دیگر از دلایل خرابی تسمه تایم لرزش موتور و افزایش صدای موتور در دور آرام است که نشان از عدم عملکرد مناسب تسمه تایم برای به حرکت در آوردن میلنگ و میل بادامک است که در صورت شنیدن صدا و لرزش موتور باید توسط مکانیک مورد بازرسی و تعمیر قرار گیرد.
خروج دود و افزایش مصرف سوخت خودرو
از دیگر دلایل خرابی تسمه تایم می‌توان به بالا رفتن مصرف سوخت به صورت غیر طبیعی و افزایش خروج دود از اگزوز اشاره کرد که در این شرایط موتور فشار زیادی به قطعات دیگر خودرو وارد میکند که این فشار باعث افزایش مصرف سوخت و خروج دود از اگزوز است. البته خروج دود از اگزوز می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشید.
عدم شتاب مناسب خودرو
از جمله علائم خرابی تسمه تایم می‌توان به عدم شتاب مناسب خودرو در زمانی که دور گشتاور به 3 الی 4 هزار دور در دقیقه میرسد اشاره کرد. وقتی میزان دور گشتاور موتور بالا می‌رود طبیعتاً این انتظار وجود دارد که شتاب خودرو نیز هم‌زمان با زیاد شدن آن افزایش یابد اما در صورتی که این اتفاق نیفتد باید شل بودن و خرابی تسمه تایم توسط مکانیک مورد بازبینی قرار گیرد.
تغییر شکل ظاهری تسمه تایم
1. آثار شکستگی در تسمه تایم
2. آثار بریدگی در تسمه تایم
3. فرسودگی و ساییدگی دندانه‌های تسمه تایم
4. جویده شدن دندانه‌های تسمه تایم
5. آثار ترک‌های ریز و درشت در تسمه تایم
6. آغشتگی تسمه به روغن
7. ساییده شدن لبه‌های تسمه تایم
8. صدا دادن تسمه در حین کار کردن
سخن پایانی
در این مطلب در ابتدا به تعریف تسمه تایم و نحوه عملکرد آن پرداختیم و پس از آشنایی با تسمه تایم و عملکرد آن به دلایل خرابی تسمه تایم اشاره کردیم که یکی از این دلایل خرابی تسمه هیدرولیک است که باعث عدم کارکرد تسمه تایم می‌شود. با به خاطر سپردن این دلایل، از خرابی تسمه تایم خودروی خود جلوگیری کنید.
